Masterclass Effectieve Didactiek
Rond kwart over drie druppelen de eerste deelnemers van de masterclass binnen bij FC Hyena, een bioscoop met klein restaurant gelegen aan de oever van het IJ in Amsterdam Noord. Het is een kleurrijke plek en er hangt een ontspannen sfeer. Het Onderwijskennis Netwerk Amsterdam [ONA] organiseert hier vandaag haar eerste masterclass over effectieve didactiek, met spreker Tim Surma. Tim is directeur van het expertisecentrum ExCEL en auteur van het boek ‘Wijze Lessen’. Doordat Tim zelf lange tijd voor de klas heeft gestaan, weet hij waar hij het over heeft. Zijn doel? Een brug slaan tussen de onderwijspraktijk en de wetenschap en daarmee de kwaliteit van het onderwijs verbeteren.
Het publiek oogt enthousiast en geïnteresseerd. Langzaam maar zeker loopt de zaal vol, er zijn ruim honderd aanwezigen, voornamelijk leraren, maar ook zijn er enkele schoolleiders en andere onderwijsprofessionals aanwezig. Om half 4 trapt Tim zijn masterclass af met een gigantisch experiment uit de geschiedenis.“De mens is heel zijn leven al aan te leren. Daarom de vraag: wat heeft ooit gewerkt en waarom?” We kijken naar project Follow Through: het grootste en duurste experimentele onderwijsproject dat ooit door de Amerikaanse overheid werd gefinancierd. Het project werd in 1967 opgestart omdat kinderen uit achterstandsbuurten gemiddeld ver onder het landelijk gemiddelde scoorden voor taal en rekenen. Het doel van het project was het vaststellen van de beste en meeste effectieve onderwijspraktijken voor deze kinderen. Wat bleek? Directe Instructie was het meest effectief! Een goede instructie van de leraar is dus cruciaal in het onderwijs. Tim geeft aan dat leraren er vaak vanuit gaan dat ze een goede instructie geven: “Het is zo vanzelf sprekend dat je ervan uitgaat dat het altijd aanwezig is in je eigen didactiek, maar dat is niet altijd geval”.
In zijn presentatie toont Tim een illustratie van de vergeetcurve van Herman Ebbinghaus en zegt “vergeten doen we allemaal”. Het publiek lacht. Natuurlijk wil iedere leraar dat kinderen onthouden wat er in de les wordt verteld. Maar wat is nou de strategie om te zorgen dat kinderen de lesstof niet vergeten? “Het is daarbij belangrijk om te weten hoe mensen dingen vergeten en onthouden”. Tim geeft twee voorbeelden en stelt het publiek de vraag wat zij denken dat de meest effectieve strategie is om kinderen iets te leren. De mening van publiek is verdeeld, maar er gaan veel handen de lucht in. Tims’ eerste reactie: “Mooi, iedereen denkt”. Het publiek lacht weer. Het antwoord? Je kunt de vergeetcurve afvlakken door de leermomenten te spreiden: “Herhalingsmomenten zorgen ervoor dat iemand iets trager vergeet”, aldus Tim.
Op humoristische interactieve wijze betrekt Tim het publiek bij zijn verhaal. Door middel van alledaagse voorbeelden en opdrachten illustreert hij hoe mensen leren en wat effectieve leerstrategieën zijn. Hij toont het belang van evidence-informed werken aan maar geeft ook aan dat het doel niet is om “de wetenschap het onderwijs te laten dicteren, maar wetenschappelijke kennis juist te verbinden aan professionele ervaringen en expertise”. Tim sluit zijn presentatie af met ‘de 12 bouwstenen van effectief leren’. Deze bouwstenen komen uit zijn boek ‘Wijze Lessen’ en zijn dan ook ‘evidence-informed’.
Na afloop van de masterclass is er een borrel, maar er is ook de mogelijkheid om nog even te blijven voor een korte presentatie van Kristel Vanhoyweghen. Kristel werkt net als Tim bij ExCEL en is daar hoofd onderwijs. Ze is medeauteur van het boek ‘Wijze Lessen’, doet zelf onderzoek en begeleidt scholen bij professionaliseringtrajecten. ONA zal aankomend schooljaar vier scholen het professionaliseringtraject ‘Wijze Lessen’ van ExCEL aanbieden. Kristel bespreekt in haar presentatie kort de inhoud van het traject en er is ruimte om vragen te stellen. Na afloop van haar presentatie voegt ook zij zich, samen met de overige deelnemers bij de borrel. Leraren en schoolleiders praten met elkaar na. Sommige hebben nog wat vragen aan Tim of Kristel, andere willen hen bedanken voor de leuke en interessante masterclass. Een geslaagde middag!